راهنمای سامانه چکاد ( چک امن دیجیتال )
فهرست مطالب
سامانه چکاد با هدف ایجاد بستر امن بین بانکی جهت ارائه چک دیجیتال و برطرف نمودن مشکلات چک فیزیکی ایجاد شده است.
چک دیجیتال موجودیتی مشابه چک کاغذی دارد و تمامی قوانین و مقررات چک کاغذی در مورد آن صدق میکند، همچنین تمامی امکانات مانند صدور، انتقال و دریافت وجه چک به صورت دیجیتال انجام میشود.
در چک دیجیتال کاغذ از موجودیت چک حذف میشود و با استفاده از امضای دیجیتال، چک معتبر و مستند میشود.
در ادامه به طور کامل راجع به سامانه چکاد بانک مرکزی ج.ا.ا و تمامی روال آن از صدور دسته چک تا نقد شوندگی چک صحبت خواهیم کرد.
لازم به ذکراست فاز یک چکاد و پیاده سازی حاضر تنها برای چک های دیجیتال از مبدا سپرده های حقیقی و انفرادی است.
برخی از امکانات سامانه چکاد عبارتند از :
- درخواست صدور دسته چک دیجیتال
- کشیدن چک دیجیتال
- مشاهده کارتابل چکهای دریافتی
- انتقال چک
- ابطال چک
- انواع سرویسهای استعلامی
- امکان نقدکردن درون بانکی(از مبدا بانک عامل به مقصد حساب بانکی در همان بانک) آنلاین بدون مراجعه به شعبه.
پیش نیاز استفاده از سامانه چکاد
همانطور که پیشتر هم گفتیم، از پیش نیازهای دریافت چک دیجیتال میتوان به یک حساب جاری با امکان صدور دسته چک اشاره نمود.
همچنین لازمهی داشتن خدمت چک دیجیتال، دارا بودن امضا دیجیتال در شبکه بانکی کشور می باشد.
دریافت امضا دیجیتال از طریق مراکز ریشه اعلام شده از سوی بانک مرکزی و یا ثبت درخواست (به صورت غیر حضوری) از طریق اپلیکیشن “هامون” امکان پذیر است.
کاربران جهت تکمیل برخی از فرآیندهای چکاد نیز، نیاز به اپلیکیشن “هامون” جهت امضای درخواست خود را دارند، که در ادامه توضیحات بیشتری برای هر فرآیند ارائه خواهد شد.
ورود به سامانه
پس از وارد کردن اطلاعات خواسته شده وارد صفحه زیر میشویم:
فعالسازی خدمت چک دیجیتال
قدم اول جهت امکان استفاده از خدمات چک دیجیتال، فعالسازی آن می باشد.
در قسمت «خدمات چک دیجیتال» روی «فعال/غیرفعال سازی خدمت چک دیجیتال» کلیک میکنیم، با انتخاب گزینه «فعال سازی»، درخواست فعالسازی خدمت چک دیجیتال در هامون جهت امضا ایجاد میشود. پس از امضای درخواست در هامون، درخواست جهت تایید به مراکز مربوطه ارسال میگردد و پس از تایید، وضعیت خدمت چک دیجیتال به فعال تغییر مییابد.
در صورتیکه فعالسازی صورت گرفته باشد گزینه های «غیر فعالسازی» و «بروزرسانی پروفایل» قابل مشاهده می باشد که در ادامه به توضیح هر یک میپردازیم.
درخواست صدور دسته چک دیجیتال
جهت صدور دسته چک دیجیتال روی گزینه «درخواست صدور دسته چک دیجیتال» کلیک میکنیم. با انتخاب سپرده ی جاری و تعداد برگ دسته چک امکان ثبت درخواست وجود دارد. لازم به ذکر است که در فاز اول، بانک مرکزی تنها امکان ثبت درخواست 10 برگ دسته چک را به مشتری میدهد.
پس از ثبت درخواست، صفحه ی استعلام نتیجه ، مطابق با عکس زیر نمایش داده می شود که شامل اطلاعات به شرح تصویر زیر می باشد.
لازم به ذکر است امکان درخواست صدور دسته چک دیجیتال همزمان با انجام فرآیند فعالسازی چکاد میسر میباشد.
گزارش درخواست های صدور دسته چک دیجیتال
امکان استعلام وضعیت درخواست صدور دسته چک دیجیتال از این زیرمنو میسر میباشد.
با وارد نمودن شماره سپرده و یا شماره پیگیری قادر به مشاهده وضعیت درخواست ثبت شده مطابق با تصویر زیر هستیم.
ثبت چک دیجیتال
پس از صدور دسته چک دیجیتال در این قسمت امکان ثبت چک میسر میباشد.
با انتخاب سپرده دارای دسته چک ، تمامی شماره صیادهای دسته چک دیجیتال کاربر که قابل استفاده هستند، بازیابی و نمایش داده میشوند .
بعد از تکمیل موارد مربوط به ثبت چک دیجیتال ، صفحه تایید یه شامل موارد ثبت شده همانند تصویر زیر نمایش داده میشود.
لازم به ذکر است اطلاعات مربوط به امضا کننده با توجه به سپردهی انتخابی، به صورت اتوماتیک ثبت میگردد.
همچنین امکان تغییر نام و نام خانوادگی دریافت کننده با توجه به نیاز مشتری وجود دارد.
پس از تایید اطلاعات، درخواست ثبت چک صادر می گردد که جهت تکمیل فرآیند میبایست در سامانه ی هامون ، امضا جهت تکمیل فرآیند صورت گیرد.
لازم به ذکر است تا قبل از امضای درخواست ، چک قابل مشاهده توسط ذینفع نمیباشد، تنها پس از امضای درخواست چک در کارتابل گیرنده قابل رویت میباشد.
جهت استعلام وضعیت چک، صادرکننده چک میتواند از قسمت خدمات چک، استعلام صادرکننده چک ، نسبت به وضعیت چک ثبت شده مطلع گردید.
دریافت کننده چک نیز میتواند به کمک استعلام دارنده نسبت به وضعیت ثبت چک اطمینان حاصل نماید.
کارتابل چک دیجیتال
در این قسمت امکان مشاهدهی چک هایی که در وجه مشتری و همچنین مربوط به بانک عامل است ، وجود دارد.
در این منو اطلاعات چک شامل شناسه صیاد، مبلغ چک ، تاریخ سر رسید و همچنین وضعیت ضمانت، وضعیت مسدودی ، قابلیت نقد کردن و اشتراکی بودن چک قابل مشاهده میباشد.
استعلام وضعیت نقدشوندگی چک
جهت استعلام وضعیت چک، صادرکننده چک میتواند از قسمت «خدمات چک دیجیتال» روی «استعلام صادرکننده چک» کلیک کند و نسبت به وضعیت چک ثبت شده مطلع گردد. دریافتکننده چک نیز میتواند به کمک استعلام دارنده نسبت به وضعیت ثبت چک اطمینان حاصل نماید.
پس از ثبت درخواست نقدشوندگی چک، امکان استعلام وضعیت درخواست با استفاده از شناسه صیاد وجود دارد.
درخواست نقد کردن چک درون بانکی
با توجه به دیجیتال بود چک، امکان نقد کردن آن به صورت درون بانکی و آنلاین با وارد نمودن شناسه صیاد چک، سپرده واریز وجه، با امکان انتخاب برگشت زدن چک در صورت عدم تامین موجودی با توجه به نیاز مشتری وجود دارد.
پس از وارد نمودن اطلاعات اولیه، صفحهی تایید درخواست شامل اطلاعات کلی چک مانند شماره چک، مبلغ چک، اطلاعات امضاکننده و دریافتکننده و …. مطابق با تصاویر زیر قابل مشاهده میباشد. لازم به ذکر است امکان ثبت درخواست نقد کردن تنها برای چکی وجود دارد که تاریخ سررسید آن فرا رسیده باشد، بدین معنی که در روز سررسید و یا بعد از آن اقدام به ثبت درخواست گردیده باشد.
انتقال چک دیجیتال
از قسمت «خدمات مشترک» روی «انتقال چک» کلیک میکنیم.
در این قسمت امکان انتقال چک دیجیتال با وارد نمودن اطلاعات چک مطابق با تصویر زیر میسر میباشد.
پس از ثبت اطلاعات، انتقال چک دیجیتال نیز بدون نیاز به امضا درخواست در سامانهی هامون صورت میپذیرد.
عودت چک دیجیتال
از قسمت «خدمات مشترک» روی «عودت چک» کلیک میکنیم.
در این قسمت امکان عودت چک دیجیتال با وارد نمودن شناسه صیاد چک، شرح عودت و کد ملی امضا کننده چک مطابق با تصویر زیر وجود دارد.
پس از وارد نمودن اطلاعات چک دیجیتال جهت عودت، صفحه ی تاییدیه مطابق با تصویر زیر نمایش داده میشود.
پس از ثبت اطلاعات، عودت چک بدون نیاز به امضای درخواست در سامانهی هامون، صورت میپذیرد.
بهروزرسانی پروفایل
در برخی از موارد مانند تغییرات در اطلاعات هویتی مشتری مثل شماره همراه وی و یا نامعتبر شدن گواهی سامانه هامون (پاک شدن برنامه هامون، نصب مجدد سامانه هامون، منقضی شدن اعتبار گواهی هامون و …) نیاز به بهروزرسانی پروفایل جهت سینک شدن اطلاعات با بانک مرکزی و بهروزرسانی اطلاعات امضا وجود دارد. جهت سینک شدن اطلاعات نیز از قسمت «فعال/غیرفعال سازی خدمت چک دیجیتال» با انتخاب گزینه «بروزرسانی پروفایل»، درخواست جهت تکمیل فرآیند میبایست در سامانهی هامون امضا گردد.
نکته: در صورتیکه در اطلاعات هویتی مشتری تغییراتی ایجاد گردد و بهروزرسانی صورت نگیرد، هنگام امضای درخواست، با خطای عدم تطابق اطلاعات مواجه خواهیم شد.
غیرفعالسازی خدمت چک دیجیتال
جهت غیرفعالسازی چکاد از قسمت «فعال/غیرفعال سازی خدمت چک دیجیتال» پس از انتخاب گزینه «غیرفعالسازی»، فرآیند بدون نیاز به امضا تکمیل می گردد.
لازم به ذکر است پس از فعال و غیرفعالسازی، خدمت چک دیجیتال در سراسر شبکه بانکی کشور برای مشتری فعال و غیرفعال می گردد.
استعلام صادر کننده چک
از قسمت «خدمات مشترک» روی گزینه «استعلام صادر کننده چک» کلیک میکنیم.
با استفاده از این خدمت، صادرکننده چک میتواند اطلاعات چک را دریافت نماید.
مدیریت نماینده چک
از قسمت «خدمات مشترک» روی گزینه «مدیریت نماینده چک» کلیک میکنیم.
در این قسمت صاحب چک میتواند برای چک خود نماینده انتخاب نماید.
سامانه پیامکی مربوط به چک
برای دریافت راهنما، باید عدد 1 را به سرشماره 4040701701 پیامک کنیم.
راهنما مطابق عکس زیر میباشد:
سوالات پرتکرار
اگر جزو این ۱۲ بانک باشد بله امکان دارد. بانکهای صادرات، تجارت، پارسیان، رفاه کارگران، کشاورزی، پاسارگاد، قرضالحسنه رسالت، ملت، گردشگری، توسعه صادرات، توسعه تعاون و ملی
در حال حاضر جایی از فرایند مدرکی از مشتری خواسته نمیشود.
خیر. چون کلید خصوصی شما هم به صورت فیزیکال ذخیره میشود و هم بصورت مجازی روی اپلیکیشن.
چک کاغذی و دیجیتال به لحاظ قانونی و ماهیتی تفاوتی با یکدیگر ندارند.
فعلا فقط اشخاص حقیقی و غیر مشترک میتوانند از دسته چک دیجیتال استفاده کنند.
امکان تأیید و رد وجود دارد. به این صورت که در سامانه مدیریت چک وی بنک از منو خدمات مشترک تأیید رو انتخاب کنید که به شما گزینه تأیید و رد رو نمایش بدهد. اما به دلیل این که بانکهای دیگر هنوز این خدمت را اجرایی نکردهاند بعد از ثبت چک به صورت پیشفرض تأیید میشود. بازدارنده به این معنا است که هنگامی که چک صادر میشود به صورت پیشفرض تأییدشده از سمت ذینفع است.
در حال حاضر امکان گزارش گیری وجود ندارد.اما اطلاعات ثبت شده برای عضو پیامک میشود
خیر. نیازی نیست دریافتکننده چک هامون داشته باشد.
برای ابطال چک نیز باید چک در کارتابل مشتری موجود باشد و با مراجعه به واحدهای اجرایی مقیم فرایند ابطال چک انجام شود.
اعضا برای گرفتن گواهی عدم پرداخت و رفع سو اثر چک باید به واحدهای اجرایی مقیم مراجعه کنند.